Νέος γύρος λεηλασιών στις αρχαιότητες του Ιράκ

Γράφουν οι Τάιμς της Νέας Υόρκης

Η λεηλασία των αρχαιοτήτων του Ιράκ ευδοκιμεί ξανά. Αυτή τη φορά δεν είναι αποτέλεσμα του χάους που ακολούθησε την αμερικανική εισβολή του 2003, αλλά της γραφειοκρατικής αδιαφορίας της νέας ιρακινής κυβέρνησης. Χιλιάδες αρχαιολογικοί τόποι -που περιέχουν μερικούς από τους παλαιότερους θησαυρούς του ιρακινού πολιτισμού- έχουν αφεθεί απροστάτευτοι, επιτρέποντας...
αυτό που το συμβούλιο αρχαιοτήτων του Ιράκ χαρακτηρίζει «επανάληψη των αδιάντροπα παράνομων εκσκαφών», ειδικά στο νότιο Ιράκ. Μια νέα αστυνομική δύναμη αρμόδια για τη φύλαξη των αρχαιοτήτων, που δημιουργήθηκε το 2008 για να αντικαταστήσει τα αμερικανικά στρατεύματα, υποτίθεται ότι θα είχε επανδρωθεί έως τώρα με τουλάχιστον 5.000 αστυνομικούς. Διαθέτει, όμως, μόλις 106, αρκετούς για να προστατέψουν το αρχηγείο τους στην ανατολική όχθη του Τίγρη και τίποτε περισσότερο.

«Κάθομαι πίσω από το γραφείο μου και προστατεύω τις αρχαιότητες», δήλωσε με απόγνωση ο διοικητής της δύναμης, Ναχίμ Αμπντουλάχ αλ Καζάλι. «Με τι; Με λέξεις;»

Τα προβλήματα της συγκρότησης και χρήσης της αστυνομικής δύναμης -και η συνέχιση των λεηλασιών- αντανακλούν την ευρύτερη αδυναμία των ιρακινών κρατικών και νομικών θεσμών, καθώς ο αμερικανικός στρατός αποσύρεται.

Πολλά από τα υπουργεία του Ιράκ παραμένουν ασθενικά, διαλυμένα από τη διαφθορά, την αυθαίρετη νομή εξουσιών και κονδυλίων και την πολιτική παράλυση, που διάβρωσε την κυβέρνηση πριν και μετά τις φετινές εκλογές.

Σε ό, τι αφορά την αρχαιοκαπηλία, το κόστος είναι ανυπολόγιστες απώλειες τεχνουργημάτων των πολιτισμών της Μεσοποταμίας, μια ιστορία που οι ηγέτες του Ιράκ συχνά επικαλούνται ως κληρονομιά της χώρας και, προεξοφλώντας την ακμή της αρχαιολογικής έρευνας και του τουρισμού, εξυμνούν ως πηγή μελλοντικού μεγαλείου.

«Οι άνθρωποι οι οποίοι λαμβάνουν αυτές τις αποφάσεις αναφέρονται τόσο πολύ στην ιστορία στις ομιλίες και τις διασκέψεις τους, αλλά δεν κάνουν τίποτε», δήλωσε ο διευθυντής του Κρατικού Συμβουλίου Αρχαιοτήτων και Κληρονομιάς, Καΐς Χουσεΐν Ρασίντ, αναφερόμενος στο πρόβλημα της αστυνομικής επιτήρησης.

Οι σημερινές λεηλασίες αρχαιοτήτων δεν είναι της ιδίας κλίμακας με εκείνες της περιόδου της αμερικανικής εισβολής, όταν οι αρχαιοκάπηλοι -οι οποίοι επέδραμαν κυρίως σε τάφους- σάρωναν τους αρχαίους τόπους της χώρας, αφήνοντας πίσω τους κρατήρες σαν της σελήνης εκεί όπου άλλοτε βρίσκονταν οι πόλεις των Σουμερίων, των Βαβυλωνίων και των Περσών.

Παρά ταύτα, αξιωματούχοι και αρχαιολόγοι έχουν αποκαλύψει φέτος δεκάδες υποθέσεις νέων παράνομων εκσκαφών, που συνέπεσαν με την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων· έως το 2009 οι Αμερικανοί στρατιώτες διενεργούσαν κοινές επιχειρήσεις με την ιρακινή αστυνομία σε πολλές περιοχές που τώρα έχουν πληγεί ξανά.

Στο Νταχίρ του νότιου Ιράκ τα ίχνη των αρχαιοκάπηλων είναι εμφανή σε διάσπαρτα θραύσματα πολιτισμού -κομμάτια αγγείων και ανάγλυφων παραστάσεων-σκορπισμένων στην περιοχή της ερήμου, όπου κάποτε δέσποζε η εμπορική πόλη των Σουμέριων, γνωστή με το όνομα Ντουμπρούμ. Τα κιούπια, τα αγγεία και άλλα δημιουργήματα έχουν καταστραφεί, καθώς οι λαφυραγωγοί τα πετούν αγνοώντας τα και αναζητούν κοσμήματα ή πλάκες σφηνοειδούς γραφής που είναι εύκολο να πωληθούν λαθραία, όπως εξηγεί ο Αμπντουλαμίρ αλ Χμαντάνι, πρώην επιθεωρητής αρχαιοτήτων στην επαρχία Ντι Καρ. Η πλησιέστερη πόλη Φαρτζ φημίζεται για τη μαύρη αγορά της, όπου ανθεί το λαθρεμπόριο αρχαίων ευρημάτων, δήλωσε ο ίδιος.

«Για μένα, για σας, όλα αυτά είναι ανεκτίμητα, αλλά γι’ αυτούς είναι άχρηστα εάν δεν μπορούν να τα πουλήσουν».


ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 4/7/2010