3 Σεπ 2010

Ένας Γιώργος, ήρωας δύο λαών.


Γεώργιος Σαΐνοβιτς Ιβάνοφ (Jerzy Szajnowicz Iwanow) 14/12/1911 - 4/1/1943
Ε
κείνο το πρωϊνό της Δευτέρας 4 Ιανουαρίου του 1943 ένα καμιόνι έκανε το «δρομολόγιο του θανάτου». Τη διαδρομή δηλαδή από τις φυλακές Αβέρωφ στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας (εκεί που βρίσκεται σήμερα ο Άρειος Πάγος) στο σκοπευτήριο της Καισαριανής, το μόνιμο τόπο εκτελέσεων. Τον τελευταίο καιρό τα δρομολόγια είχαν πυκνώσει. Στο Ανατολικό Μέτωπο ο πόλεμος έπαιρνε άσχημη τροπή για τους Γερμανούς. Οι Σοβιετικοί είχαν καταφέρει να πάρουν το πάνω χέρι και στην Ελλάδα οι αρχές κατοχής είχαν μετατρέψει τις δίκες σε παρωδία. Μέσα στο καμιόνι οι μελλοθάνατοι έπαιζαν το τελευταίο τους χαρτί. Περίμεναν ένα θαύμα για να αποτρέψουν το μοιραίο. Μιαστιγμιαία αμηχανία των φρουρών τους που θα άλλαζε τη μοίρα τους. Οι μελλοθάνατοι ήταν ο Γιέρζυ (Γιώργος) Ιβάνοφ, πολωνός μεγαλωμένος στην Ελλάδα, δεινός σαμποτέρ και πράκτορας των Άγγλων και οι συνεργάτες του Βασίλης Μαλιόπουλος και Γιάννης Κοντόπουλος.
Ο Ιβάνοφ τη στιγμή που θεώρησε κατάλληλη, επεχείρησε το σάλτο προς την ελευθερία. Εξουδετέρωσε τους φρουρούς του και με χέρια δεμένα από τις χειροπέδες πήδηξε από το καμιόνι. Οι φρουροί πυροβόλησαν. Μια σφαίρα τον βρήκε στη πλάτη. Σε κακή κατάσταση τον μετέφεραν στον τόπο της εκτέλεσης με τους συνεργάτες του. Λίγο πριν πεθάνει φώναξε: «Ζήτω η Πολωνία, ζήτω η Ελλάδα». Η σκηνή θα μπορούσε να είναι παρμένη από ταινία του Τζέϊμς Πάρις ή κάποια παραγωγή του Χόλυγουντ όπου η υπερβολή είναι δεδομένη. Κι όμως είναι αληθινή.
Κάπως έτσι έβαλε τέλος στη ζωή του στα 32 του χρόνια ο Γιέρζυ Ιβάνοφ, ο πρώην ποδοσφαιριστής του Ηρακλή, πρώην πρωταθλητής Ελλάδος στη κολύμβηση και άνθρωπος σύμβολο στη Πολωνία, αλλά και στην Ελλάδα. Άλλωστε το Ιβανόφειο στη Θεσσαλονίκη φέρει το όνομά του. Αρκεί ένας ηρωικός θάνατος για τέτοιες τιμές; Ασφαλώς και όχι. Χρειάζεται και μια ζωή γεμάτη δράση και πίστη στα ιδανικά. Ο ήρωάς μας τα είχε όλα σε υπερθετικό βαθμό.


Ο Ιβάνοφ ήταν ο καρπός του έρωτα της Πολωνέζας Λεονάρτα Σαϊνοβιτς και του Ρώσου αξιωματικού στο τσαρικό στρατό Βλαντιμίρ Ιβάνοφ. Γεννήθηκε στη Βαρσοβία στις 14 Φεβρουαρίου 1911. Γρήγορα βρέθηκε στον Καύκασο όπου καλούσε τον πατέρα του το καθήκον και η έκρηξη της Ρωσικής επανάστασης έφερε την μητέρα του με το νεαρό Γιέρζυ στη Θεσσαλονίκη. Χωρίς άντρα, αλλά με ένα παιδί 14 χρόνων. Εκεί η Λεονάρντα παντρεύτηκε τον Γιάννη Λαμπριανίδη που είχε δύο γιούς από προηγούμενο γάμο, τον Αντώνη και τον Αλέξανδρο.

Με τη φανέλα της ποδοσφαιρικής ομάδας του Ηρακλή


Ο πιτσιρικάς Πολωνός με το ρωσικό αίμα και την ελληνική οικογένεια γράφτηκε στον Ηρακλή το 1928. Έπαιξε ποδόσφαιρο, αλλά αδυναμία του ήταν...
το κολύμπι και το 1934 αναδείχτηκε πρωταθλητής Ελλάδος στα 100μ ελεύθερο (1’22’’ ο χρόνος του). Παράλληλα έπαιζε και στην ομάδα πόλο της ομάδας.









Με συναθλητές του από το κολυμβητικό τμήμα του Ηρακλή




Το 1935 πήρε την Πολωνική υπηκοότητα κι έφυγε για το Λουβέν του Βελγιου για να σπουδάσει γεωπόνος. Ήδη μιλούσε έξι γλώσσες (ελληνικά, πολωνικά, ρωσικά, γαλλικά, αγγλικά και γερμανικά). Το 1939 πήγε στο Βελγικό Κονγκό για να μελετήσει τη λαογραφία της περιοχής, αλλά η γερμανική εισβολή στην Πολωνία τον κάνει ν’ αλλάξει τα σχέδιά του. Πήγε στη Γαλλία και προσπάθησε να φθάσει στη Πολωνία. Μάταιος κόπος. Επέστρεψε στην Ελλάδα και μέσω της Πολωνικής πρεσβείας στην Αθήνα προσπάθησε να βοηθήσει κάποιους Πολωνούς πρόσφυγες που με φροντίδα των Άγγλων μεταφέρονταν στη Παλαιστίνη.
Με την κατάληψη της Ελλάδος από τους Γερμανούς και με τη βοήθεια του Ταντέους Σέφερ που υπηρετούσε στην Πολωνική πρεσβεία στην Αθήνα πηγαίνει κι ο ίδιος στην Παλαιστίνη. Εκεί υπηρέτησε στην ταξιαρχία «Καρπάθια» που είχε συγκροτήσει η εξόριστη και αγγλόφιλη πολωνική κυβέρνηση. Εκείνο το διάστημα φαίνεται να στρατολογήθηκε από τις μυστικές υπηρεσίες της Πολωνίας. Εντάχθηκε στο κλιμάκιο του λοχαγού Εντμουντ Πιεχόβιακ ο οποίος σκόπευε να τον στείλει στην Ελλάδα για να ενημερώνει την υπηρεσία του για τις κινήσεις των Γερμανών. Οι Άγγλοι που κατείχαν την περιοχή και είχαν στενή συνεργασία με τους Πολωνούς έμαθαν ότι ο κατάσκοπός τους ήξερε έξι ξένες γλώσσες και διέθετε σπουδαία αθλητικά προσόντα. Ήταν δηλαδή ότι έπρεπε για να γίνει σαμποτέρ. Στο Κάϊρο έμαθε τα κόλπα του ανορθόδοξου πολέμου και μετά από ταχύρρυθμα μαθήματα κι αναφερόταν στον βρετανό αξιωματικό με το ψευδώνυμο «Μπόλμπι» της υπηρεσίας αντικατασκοπίας.
Φωτογραφίες του υποβρυχίου που έφερε τον Ιβάνοφ στην Ελλάδα και ο "θηρεός" του.
















Στις 13 Αυγούστου 1941 ο Ιβάνοφ πατάει και πάλι ελληνικό έδαφος, Μαζί με τον Γιάννη Αμπάδη, έφεδρο υποπλοίαρχο αποβιβάζονται στον Μαραθώνα. Με ότο στοπ μάλιστα κατάφεραν να φθάσουν στην Αθήνα και το επόμενο πρωί έπιναν καφέ στην πλατεία Κάνιγγος! Ο Κώστας Γιαννάτος διαπρεπής γιατρός της εποχής του και ο αδελφός του Δημήτρης ιδρυτής του τμήματος μπάσκετ του Παναθηναϊκού ανέλαβαν να φιλοξενήσουν τον Ιβάνοφ και να τον εφοδιάσουν με πλαστή ταυτότητα. Ο Δημήτρης Γιαννάτος μάλιστα ήταν παντρεμένος με την Πολωνέζα Μαριάνα Μπάλτσερ η οποία είχε χάσει όλη την οικογένειά της από τη γερμανική εισβολή στη Πολωνία και γνώριζε καλά τον συμπατριώτη της. Ο Ιβάνοφ με τα πλαστά χαρτιά έγινε…Νίκος Τσενόγλου, πήρε το ψευδώνυμο «Άθως» και τον κωδικό 003Β. Με την βοήθεια της Γιαννάτου ο Ιβάνοφ εγκατάστησε και ασύρματο κι απέκτησε επαφή με τη Μέση Ανατολή. Όμως το Νοέμβριο του 1941 συνάντησε τυχαία στο δρόμο ένα παιδικό του φίλο, τον Θάνο Πάντο. Είπαν τα τυπικά και χώρισαν. Την επομένη οι Γερμανοί κάνουν έφοδο στο σπίτι της οικογένειας Γιαννάτου και συλλαμβάνουν τον ιδιοκτήτη του σπιτιού Βασίλη Αποστολίδη που υποβάλλεται σε βασανιστήρια για να αποκαλύψει τι πραγματικά συμβαίνει. Ο Αποστολίδης δεν μίλησε, αλλά ο Ιβάνοφ ήταν βέβαιος ότι ο Πάντος ήταν καταδότης. Παρ’ όλα αυτά στις 18 Δεκεμβρίου δίνουν νέο ραντεβού στο Πεδίον του Άρεως και οι Γερμανοί τον συλλαμβάνουν. Η Γκεστάπο είχε στα χέρια της έναν κατάσκοπο, αλλά το αγνοούσε. Περισσότερο έψαχνε να βρει τι γίνεται σ’ αυτή την ιστορία. Και τα μέτρα ασφαλείας ήταν χαλαρά. Ο Ιβάνοφ βρήκε την ευκαιρία κάποια στιγμή. Μπήκε ο φρουρός στο κελί του, αυτός προσποιήθηκε ότι ήταν ο συγκροτούμενος του ο οποίος εκείνη τη στιγμή κοιμόταν. Ο φρουρός πείστηκε κι ανέλαβε να μεταφέρει τον κρατούμενο. Όμως ο Ιβάνοφ στο ύψος της Γ’ Σεπτεμβρίου και παρά τα δεμένα χέρια εξουδετέρωσε τον φρουρό, πήδηξε από το αυτοκίνητο και χάθηκε στα στενά!
Οι Γερμανοί τον επικήρυξαν για 500.000 δρχ, ποσό ιδιαίτερα μεγάλο για την εποχή. Με επιπλέον δυσκολίες ο Ιβάνοφ αναζητά νέους συνεργάτες. Είναι ο υποπλοίαρχος Γιάννης Κοντόπουλος και ο έφεδρος σημαιοφόρος Βασίλης Μαλιόπουλος, ενώ γνωρίζει και τη φοιτήτρια Χημείας, Γαβριέλλα Μαλιοπούλου που γίνεται η στενότερη συνεργάτιδά του. Οι πληροφορίες που στέλνουν στη Μέση Ανατολή είναι ζωτικής σημασίας οι νηοπομπές με εφόδια στο Ρόμελ καταστρέφονται. Ο διευθυντής της κατοχικής αστυνομίας Άγγελος Έβερτ ειδοποιεί τον Ιβάνοφ ότι ο ασύρματός τους έχει εντοπιστεί από τα ραδιογωνιόμετρα των Γερμανών. Με τη βοήθεια της Λέλας Καραγιάννη που με το ψευδώνυμο «Μπουμπουλίνα» υπήρξε από τις σημαντικότερες μορφές της Αντίστασης βρίσκει νέο κρησφύγετο. Το πρόβλημα είναι πως θα μεταφερθεί ο ογκώδης ασύρματος. Κι ο Ιβάνοφ σκέπτεται ένα απλό, αλλά μακάβριο τέχνασμα. Βάζει τη φίλη του Γαβριέλλα σ’ ένα φέρετρο. Μαζί με τη Γαβριέλλα στο φέρετρο είναι ο ασύρματος. Μ’ ένα μικρό φορτηγό που οδηγεί ο ίδιος τους μεταφέρει όλους στο κρησφύγετο της οδού Λήμνου στα Πατήσια και παραδίδει τον ασύρματο στη Λέλα Καραγιάννη. Τώρα ο Ιβάνοφ αποφασίζει να δράσει πιο αποτελεσματικά. Βάζει στόχο το εργαστάσιο πυρομαχικών των αδελφών Μαλτσινιώτη (μετά τον πόλεμο μετονομάστηκε σε ΠΥΡΚΑΛ). Μαζί με τον Δημήτρη Περρίκο και τον Αντώνη Μυτιληναίο μέλη της οργάνωσης ΠΕΑΝ η οποία ανατίναξε αργότερα την γερμανόφιλη οργάνωση ΕΣΠΟ στην οδό Πατησίων, καταφέρνουν να πείσουν τους υπαλλήλους του εργοστασίου να κατασκευάζουν ελαττωματικά πυρομαχικά. Η Γκεστάπο δεν ανακαλύπτει τους υπεύθυνους, αλλά τουφέκισε δέκα από τους εργαζόμενους. Επόμενος στόχος του τα γερμανικά υποβρύχια που βύθιζαν τα αγγλικά πολεμικά στη Μεσόγειο. Οι Γερμανοί είχαν δημιουργήσει βάση υποβρυχίων στη Σαλαμίνα και χρησιμοποιούσαν τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.για τη συντήρηση τους. Αφήνοντας γένια για να μην αναγνωριστεί καταφέρνει να πιάσει δουλειά στα ναυπηγεία. Ήταν απόγευμα της 14ης Μαρτίου 1942 στις πέντε ακριβώς το απόγευμα όταν το υποβρύχιο U-133 λίγο έξω από τη Σαλαμίνα κι ενώ έπλεε στην επιφάνεια της θάλασσας βυθίστηκε με τα 45 μέλη του πληρώματός του! Οι Γερμανοί υπέθεσαν ότι χτύπησε νάρκη. Την αλήθεια όμως την ήξεραν ο Ιβάνοφ και οι συνεργάτες του. Το υποβρύχιο το είχε παγιδεύσει με εκρηκτικά ο ίδιος από το Σκαραμαγκά. Ως δεινός κολυμβητής είχε εγκαταστήσει ωρολογιακούς εκρηκτικούς μηχανισμούς κι όλα τα άλλα ήταν θέμα χρόνου.
Τον Μάϊο του 1942 βύθισε πάλι με τον ίδιο τρόπο μέσα στο λιμάνι του Πειραιά το ισπανικό ατμόπλοιο «San Isidore» που έκανε λαθρεμπόριο για λογαριασμό των Γερμανών. Το πλοίο επισκευάστηκε αλλά δεν ήταν γραφτό του να σχίσει τις θάλασσες. Στις 4 Απριλίου 1943 το ελληνικό υποβρύχιο «Κατσώνης» το βύθισε. Επόμενος στόχος στη Πάτρα όπου ο Γιέρζυ με τη Γαβριέλα βύθισαν δύο ακόμη πλοία που μετέφεραν πολεμοφόδια στη Βόρεια Αφρική. Το ένα μάλιστα είχε τα διακριτικά νοσοκομειακού για να μην εντοπίζεται από τα συμμαχικά αεροπλάνα.
Σκηνή από την κινηματογραφική ταινία που γυρίστηκε για τον Ιβάνοφ και η διαφημιστική της καταχώρηση στις εφημερίδες
Επιστροφή στην Αθήνα με ένα εντυπωσιακό σαμποτάζ στο αεροδρόμιο του Ελληνικού που τότε ήταν στρατιωτικό, ενώ η περιοχή ονομαζόταν Χασάνι. Το σχέδιο παράτολμο. Μεταμφιεσμένος σε γερμανό στρατιώτη μπήκε στο αεροδρόμιο, μαζί με τη Γαβριέλλα και κόβοντας τα συρματοπλέγματα έριξε σε αεροπλάνα και βαρέλια καυσίμων εκρηκτική σκόνη. Στη συνέχεια πυροδότησε με ειδικό μηχανισμό καταστρέφοντας τα πάντα! Το Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής για λόγους ασφαλείας του ζήτησε να επιστρέψει στο Κάϊρο. Ήξερε ότι είχε γίνει πλέον στόχος. Όμως ο Ιβάνοφ δεν τους άκουσε. Πήγε στη Πάρο και ανατίναξε μερικά πλοία στο λιμάνι της Πάρου, με τη βοήθεια του Γιάννη Μπομποτίνου. Ήταν Αύγουστος του 1943.
Ο Σεπτέμβριος τον βρίσκει στην Αθήνα στο σπίτι του φίλου και συνεργάτη του Γιάννη Κοντόπουλου στην οδό Κιουτάχειας. Ήταν 8 του μήνα όταν οι Ιταλοί περικύκλωσαν το και έπιασαν τον Κοντόπουλο με την σύζυγό του και τον Ιβάνοφ. Λίγο αργότερα αρχίζουν να συλλαμβάνονται και οι συνεργάτες τους. Οι Κώστας και Δημήτρης Γιαννάτος, η γυναίκα του δεύτερου Μαρία Μπάλτσερ και ο Μιχάλης Παπάζογλου. Η δίκη ήταν μια παρωδία. Οι Ιβάνοφ, Μαλιόπουλος, Κοντόπουλος, Παπάζογλου και τα αδέλφια Γιαννάτου καταδικαστήκαν σε θάνατο.
ΟΙ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ - Ιβάνοφ, Μαλιόπουλος και Κοντόπουλος εκτελέστηκαν στη Καισαριανή, ο Σπύρος Γιαννάτος στο Χαϊδάρι, ενώ η Πολωνέζα σύζυγός του Μαρία Μπάλτσερ μεταφέρθηκε σε στο στρατόπεδο του Μπούνχεβαλντ κι απαγχονίστηκε στις 28 Δεκεμβρίου 1943. - Ο Μιχάλης Παπάζογλου με ενέργειες του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού κατάφερε να μετατρέψει την θανατική εκτέλεση σε καταναγκαστικά έργα 13 χρόνων στην Αίγινα. Μετά τον πόλεμο έγινε γενικός γραμματέας του Παναθηναϊκού, ενώ πριν τον πόλεμο ήταν από τους στενότερους συνεργάτες του Απόστολου Νικολαίδη και φίλος του από τα χρόνια που έμεναν και οι δύο στη Κωνσταντινούπολη. - Ο γιατρός Κώστας Γιαννάτος για να μην εκτελεστεί αποφάσισε να προσποιηθεί τον τρελό. Κλείστηκε στο «Αιγινίτειο» και κατάφερε να πείσει τους Γερμανούς γιατρούς ότι είναι τρελός. Μάλιστα κατάφερε να πείσει και τον γερμανό κατάσκοπο που κλείστηκε μαζί του στο ίδιο κελί για να διαπιστώσει εάν όντως έχει τρελαθεί. Επέστρεψε στη φυσιολογική ζωή μετά τον πόλεμο. - Ο Γιάννης Μπομποτίνος που είχε βοηθήσει τον Ιβάνοφ στο σαμποτάζ στη Πάρο ήταν αξιωματικός του ελληνικού στρατού. Είχε πολεμήσει το ’22 στη Μικρά Ασία και το ’40 στην Αλβανία. Ακολούθησε τον ελληνικό στρατό στην υποχώρησή του στην Κρήτη και μετά τη κατάληψη του νησιού από τους Γερμανούς έμενε σ’ ένα καμαράκι μιας ταβέρνας που του είχε παραχωρήσει ο ιδιοκτήτης της. Η ταβέρνα λεγόταν «Τρία Αστέρια». Η οργάνωση όμως που δημιούργησε λεγόταν Ο.Α.Γ (Οργάνωσις Αντιστάσεως Γένους) και στόχος της ήταν να κάνει σαμποτάζ. Στο ίδιο καμαράκι συνέχισε να μένει και μετά την απελευθέρωση. Εκεί πέθανε το 1962. - Κανείς δεν έμαθε τι απέγινε η στενή συνεργάτιδα του Ιβάνοφ Γαβριέλλα Μυλωνοπούλου. Πιθανολογείται ότι έχασε τη ζωή της στα κελιά των γυναικείων φυλακών Αβέρωφ ή σε κάποιο στρατόπεδο συγκεντρώσεως στη Γερμανία. - Άγνωστη είναι και η τύχη του Θανάση Πάντου, του ανθρώπου που ο Ιβάνοφ πίστευε ότι τον κατέδωσε στους Γερμανούς όπως και το δεύτερου καταδότη Παντελή Λαμπρινόπουλου.

FOCUS - Το υποβρύχιο που έφερε τον Ιβάνοφ στην Ελλάδα λεγόταν «Thunderbolt» (κεραυνός). Ήταν άτυχο όπως κι ο Ιβάνοφ. Αρχικά ονομαζόταν «Θέτις». Είχε ένα ατύχημα και όταν επισκευάστηκε άλλαξε και όνομα. Σε μια επιχείρηση στη Μεσόγειο στις 12 Μαρτίου 1943 προσπάθησε να χτυπήσει ιταλικά πλοία. Δεν τα κατάφερε γιατί ο καπετάνιος ενός από τα πλοία είχε κάνει στη υποβρύχια και κατάφερε να το πλήξει αποφασιστικά. - Το ίδιο υποβρύχιο όταν μετέφερε τον Ιβάνοφ και τους συντρόφους του στην Ελλάδα… ευκαιρίας δοθείσης βύθισε κι ένα μεταγωγικό 200 τόνων που συνάντησε. - Ο Αγγελος Εβερτ αρχηγός της αστυνομίας τότε συνεργαζόταν στενά με τον Ιβάνοφ και είχε το ψευδώνυμο «Κορυδαλλός». Ο Εβερτ είναι ο πατέρας του σημερινού βουλευτού και πρώην προέδρου της Ν.Δ Μιλτιάδη. - Τον Ιβάνοφ πρόδωσε ένας αστυνομικός, ο Παντελής Λαμπρινόπουλος ο οποίος εισέπραξε και το ποσό – ρεκόρ των 2 εκ. δρχ ως αμοιβή. - Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός έδωσε μάχη για να μην εκτελεστεί ο γιατρός Κώστας Γιαννάτος τελικά η ποινή του μετατράπηκε σε φυλάκιση 13 χρόνων. - Το 1969 ο Στανισλάβ Στριούμφ Βοϊτκιέβιτς κυκλοφόρησε το βιβλίο «Agent No 1» στο οποίο στηρίχτηκε και η κινηματογραφική ταινία «Ιβάνοφ, μυστικός πράκτωρ υπ’ αριθ.1» η οποία γυρίστηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος της στη Ελλάδα με Πολωνούς ηθοποιούς και προβλήθηκε στο φεστιβάλ κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης .
ΔΙΑΒΑΣΤΕ - Γιέρζυ Ιβάνωφ, ένας θρυλικός σαμποτέρ στη κατεχόμενη Ελλάδα, του Μιλτιάδη Βαρβούνη, περιοδικό «Ιστορικά Θέματα», τ.49, Μάρτιος 2006 - Ελληνες και ξένοι κατάσκοποι στην Ελλάδα του Γιάννη Ιωαννίδη, εκδόσεις Δαρέμα - Κατάσκοποι και σαμποτέρ στην κατεχόμενη Ελλάδα (1941-44) του Γιώργου Νικολούδη, περιοδικό Παγκόσμια Ιστορία, τ.5

ΔΕΙΤΕ
Την ταινία «Ιβάνοφ, μυστικός πράκτωρ υπ’ αριθ.1» http://turnerclassic.moviesunlimited.com/product.asp?sku=D88161
ΕΠΙΣΚΕΦΤΕΙΤΕ
http://ww2.boom.ru/Underground/iwanowsz.html http://grecja.home.pl/szajnowicz.htmhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Jerzy_Iwanow-Szajnowicz
http://sporos-sportime.blogspot.com/2008/01/reality-show_04.html


ΟΠΟΙΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ... ηρώων !!!

Δεν υπάρχουν σχόλια: