ΚΡΕΓΚ ΒΕΝΤΕΡ: Ηθελα να βρω όσα ξέφυγαν του Δαρβίνου

		Ποιος είναι ο επιστήμονας που δηλώνει ότι δημιούργησε συνθετική ζωή Γαλιλαίος ή «Νταρθ» Βέντερ; Αϊνστάιν ή φθηνή απομίμηση του Θεού; Τι από όλα είναι ο Κρεγκ Βέντερ, ο διάσημος επιστήμονας που μονοπώλησε για μία ακόμα το παγκόσμιο ενδιαφέρον πριν από λίγες ημέρες ανακοινώνοντας ότι δημιούργησε συνθετική ζωή στο εργαστήριο;

Oι παραπάνω χαρακτηρισμοί που προέρχονται από θαυμαστές κι εχθρούς του δεν περνούσαν από το μυαλό του ούτε για αστείο εκείνη την ημέρα του 1967, όταν ο Βέντερ στα 21 του, τραυματιοφορέας του αμερικανικού στρατού, επιχείρησε να δραπετεύσει από την κόλαση του πολέμου στο Βιετνάμ κολυμπώντας στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, σε μία κίνηση απόγνωσης. «Δεν άντεχα άλλο τόσο θάνατο γύρω μου. Είχα αποφασίσει ότι θα κολυμπήσω μέχρι να με εγκαταλείψουν οι δυνάμεις μου και να πνιγώ. Σκοπός μου ήταν να αυτοκτονήσω», θυμάται στην αυτοβιογραφία του.

Ενας καρχαρίας όμως, που εμφανίστηκε στα ανοιχτά, άλλαξε τα σχέδιά του, και μαζί, χωρίς αμφιβολία, την πορεία της επιστήμης. Το σαρκοβόρο τον περιτριγύριζε έτοιμο να του επιτεθεί και τότε ο Βέντερ κατακλύστηκε από φόβο: «Τι στο διάολο έκανα; αναρωτήθηκα. Ηθελα να ζήσω, πιο πολύ από ποτέ. Αρχισα να κολυμπώ πανικόβλητος προς την ακτή για να γλιτώσω. Οταν ξάπλωσα αποκαμωμένος στην άμμο, αποφάσισα ότι ήθελα η ζωή μου να αποκτήσει νόημα. Να κάνω τη διαφορά», διηγείται.

Τον αμφισβητούν. Λίγες φορές ένας άνθρωπος έχει ακολουθήσει τόσο πιστά και παθιασμένα το νεανικό του σχέδιο. Από τη δεκαετία του ΄80, ο Βέντερ εργάζεται σκληρά για την πρόοδο της ανθρωπότητας. Και δεν τα έχει πάει καθόλου άσχημα, παρά τις όποιες αντιρρήσεις και αμφισβητήσεις. Οι περισσότεροι όμως, τον κατηγορούν για στοιχεία του χαρακτήρα του, για επίδειξη αλαζονείας, εμπορευματοποίηση της επιστήμης, υπέρμετρη λατρεία της δημοσιότητας, παρά για τα επιστημονικά του επιτεύγματα, που μια μέρα, προβλέπουν όλοι και πρώτα ο ίδιος, θα του χαρίσουν το βραβείο Νομπέλ, αλλά και μία θέση στο επιστημονικό πάνθεον της Ιστορίας. Το όνομά του έκανε πάταγο για πρώτη φορά στην επιστημονική κοινότητα πριν από περίπου 25 χρόνια, όταν ανακάλυψε μία νέα μέθοδο αποκωδικοποίησης γονιδίων που επιτάχυνε δραστικά τη διαδικασία. Τότε εργαζόταν στο κρατικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ στο πρόγραμμα για την Αποκωδικοποίηση του Ανθρώπινου Γονιδιώματος, που είχε στόχο την ολοκλήρωσή του σε 10 χρόνια.

Με δική του εταιρεία. Καθώς όμως η μέθοδός του δεν αναγνωρίστηκε όπως θα ήθελε ο ίδιος, έφυγε από την κρατική ομπρέλα και ίδρυσε τη δική του εταιρεία, από όπου ξεκίνησε μία ξέφρενη κούρσα για να φτάσει πρώτος στο τέρμα του μεγαλύτερου επιστημονικού εγχειρήματος στην Ιστορία. Οπως συμφωνούν εχθροί και φίλοι, θα τα κατάφερνε άνετα, αλλά για να μη μείνει στην άκρη η προσπάθεια των υπόλοιπων επιστημόνων και το κρατικό έργο, οι δύο πλευρές συμφώνησαν, έπειτα από πολλές διαπραγματεύσεις και τη μεσολάβηση του Αρη Πατρινού εκ μέρους της κυβέρνησης, να ανακοινώσουν μαζί την ολοκλήρωση της τιτάνιας προσπάθειας.

Μετά την αποκωδικοποίηση του DΝΑ στράφηκε στην αρχή της ζωής, στους ωκεανούς του κόσμου. Στόχος του να «βρει όσα ξέφυγαν του Δαρβίνου» και να τα βάλει σε μια σειρά, εξηγώντας τα μυστήρια της ζωής. Στο ταξίδι του με το γιοτ του, τον «Μάγο ΙΙ», ακολούθησε τη διαδρομή του διάσημου φυσιοδίφη ανακαλύπτοντας δισεκατομμύρια άγνωστους οργανισμούς και γονίδια, τα οποία θέλει να χρησιμοποιήσει για να καθαρίσει το περιβάλλον, να αναπτύξει νέα φάρμακα και βιοκαύσιμα.

Για παράδειγμα, ο Βέντερ είναι πεπεισμένος ότι σε μερικά χρόνια θα έχει δημιουργήσει βακτήρια τα οποία θα μπορούν να καθαρίσουν πετρελαιοκηλίδα σαν αυτή στον Κόλπο του Μεξικού. Επίσης, θα δημιουργήσει άλγη που θα παράγει πετρέλαιο. Γι΄ αυτόν τον λόγο άλλωστε, χρηματοδοτείται από εταιρείες όπως η ΒΡ και η Εxxon Μobil. «Στόχος μας να μειώσουμε δραστικά τα δισεκατομμύρια γαλόνια ορυκτών καυσίμων που καταναλώνονται παγκοσμίως. Προβλέπω πως θα τα καταφέρουμε σε 5-10 χρόνια», έχει δηλώσει.

Μία ακόμα «διάκριση». Ο 63χρονος πρωτοπόρος κατέχει και μία ακόμα «διάκριση». Είναι ο πρώτος άνθρωπος το γονιδίωμα του οποίου έχει αποκωδικοποιηθεί πλήρως- και τα έξι δισεκατομμύρια χαρακτήρες που περιέχει. Ετσι ανακάλυψε ότι έχει κληρονομική προδιάθεση για καρδιακές παθήσεις και Αλτσχάιμερ.

Ισως την καλύτερη περιγραφή για τον Κρεγκ Βέντερ την έχει κάνει ένας συγγραφέας: «Η ζωή ενός επιστήμονα θα πρέπει να είναι γεμάτη φαντασία και χαρά. Στη δική του περίπτωση είναι και τα δύο», λέει ο Ρόμπιν Κουκ.

Ο Στιβ Τζόουνς, καθηγητής Γενετικής στο University College του Λονδίνου, εξηγεί το μέγεθος της ευφυΐας του Βέντερ: «Οταν πρωτοεμφανίστηκε, πολλοί τον ειρωνεύτηκαν. Τους αποστόμωσε όταν κατάλαβε πρώτος ότι το γονιδίωμα δεν ήταν πρόβλημα χημείας αλλά υπολογιστικής ισχύος. Κανείς δεν αρνείται ότι αυτό ήταν ένα μνημειώδες επίτευγμα. Από την άλλη βέβαια, πρόκειται για έναν άνθρωπο εθισμένο στη δημοσιότητα».

Τα φώτα της παγκόσμιας δημοσιότητας απόλαυσε για ακόμα μια φορά την περασμένη εβδομάδα ο επιστήμονας, όταν ανακοίνωσε τη δημιουργία συνθετικής ζωής. Κάτι που έφερε στα χείλη όλων το παλιό κλισέ περί Θεού. Ο Βέντερ είναι σαφής: «Κάθε φορά που ανακοινώνω μία σημαντική εξέλιξη στη βιολογία, με ρωτούν αν το παίζω Θεός. Η επιστήμη είναι η κατανόηση της ζωής στο πιο θεμελιώδες της επίπεδο και η χρήση αυτής της γνώσης για τη βελτίωση της ανθρωπότητας. Νομίζω ότι είμαστε τμήμα της εξέλιξης της επιστημονικής γνώσης και της κατανόησης του κόσμου γύρω μας». 

  
ΤΑ ΝΕΑ, Σάββατο 29 Μαΐου 2010 Επιμέλεια: Στέφανος Κρίκκης, Εύη Ελευθεριάδου